What Impact Does Inheritance Tax Have on Sleepless Nights?

Newidiadau i dreth etifeddiant, sydd ar fin dod i rym ym mis Ebrill 2026, yw'r prif bryder i deulu Cornock, sy'n berchen ar fferm laeth yn Abergwaun. Bydd y newidiadau hyn yn golygu y bydd eiddo amaethyddol gwerth mwy na £1m yn gorfod talu treth o 20%, gan greu pryderon am ddyfodol busnesau fferm. Mae'r undebau fferm hefyd yn galw am gyfarfodydd gyda'r llywodraeth i drafod y materion hyn.

Last updated: 13 October 2023 (BST)

Allbynnau a Thystiolaeth gan deulu Cornock

Mae teulu Cornock, sy'n cynnwys Janet, ei mab James, ei wraig Nia, a'u meibion Dafydd a Steffan, yn poeni y gall y newidiadau hyn effeithio'n negyddol ar eu busnes fferm. Mae Janet, sy'n 71 oed, yn cofio'r gwaith caled a wnaethpwyd gan hi a'i gŵr, Gwilym, i sefydlu a chynnal y fferm.

Pryderon am y Treth Etifeddiant

Mae Janet yn mynegi pryder am y dyfodol, gan ddweud: "Fe nes i a Gwilym weithio'n galed trwy'n bywydau ac mae'r fferm wedi golygu popeth i ni." Mae hi'n teimlo y gallai'r newidiadau yn y dreth etifeddiant a'r gorfodaeth i dalu treth o 20% ar eiddo gwerth £1m neu fwy, effeithio ar eu gallu i drosglwyddo'r fferm i'r genhedlaeth nesaf.

Key Takeaways

• Newidiadau i dreth etifeddiant yn dod i rym ym mis Ebrill 2026.
• Treth o 20% ar eiddo amaethyddol gwerth mwy na £1m.
• Pryderon gan deulu Cornock am ddyfodol eu fferm.
• Undebau fferm yn galw am gyfarfodydd gyda'r llywodraeth.
• Gwrthwynebiad gan ffermwyr yn erbyn y newidiadau.

Y Newidiadau i Dreth Etifeddiant

Mae'r newidiadau i dreth etifeddiant yn dod ar adeg pan mae llawer o ffermwyr yn poeni am eu dyfodol. Mae Llywodraeth y DU wedi datgan y bydd y newidiadau hyn yn effeithio ar 'gyfran fechan iawn' o ffermwyr, ond mae llawer o bobl yn amau'r gwyddoniaeth y tu ôl i'r ffigur hwn.

Mae'r treth newydd i gael ei chodi yn golygu y bydd llawer o ffermydd yn gorfod ystyried gwerthu asedau i dalu'r dreth, gan ddweud y gallai hyn arwain at ddiffyg hyfywedd i'r busnesau.

Effaith ar Ffermwyr

Mae Janet a'i theulu yn teimlo y gallai'r newidiadau hyn arwain at ddirywiad yn eu busnes, gan fod y dreth yn golygu y bydd angen iddynt dalu swm sylweddol o arian i'r llywodraeth. Mae Janet yn pryderu y bydd angen iddynt wneud penderfyniadau anodd, gan y gallai'r newidiadau effeithio ar eu gallu i gadw'r fferm yn y teulu.

Galwadau am Drafodaeth

Mae dirprwy lywydd NFU Cymru, Abi Reader, yn galw am gyfarfod gydag Ysgrifennydd Gwladol Cymru, Jo Stephens, i drafod y newidiadau hyn. Mae hi'n mynegi pryderon am y newid polisi, gan ddweud mai "un gwael" ydyw. Mae hi'n credu bod y ffermwyr yn gorfod ymdrechu i ddangos i'r llywodraeth sut y gallai'r newidiadau hyn niweidio busnesau teuluol bach.

Ymateb y Llywodraeth

Mae Llywodraeth y DU wedi ymateb drwy ddweud nad yw'r mwyafrif o ffermydd sy'n derbyn cymorth yn cael eu heffeithio gan y newidiadau, gan ychwanegu y bydd yr arian a gaiff ei godi trwy'r newid yn mynd tuag at wasanaethau cyhoeddus. Mae llawer o ffermwyr yn teimlo nad yw hwn yn ddigonol, gan ystyried y pwysau y bydd arnynt i dalu'r dreth newydd.

Y Dyfodol ar gyfer Ffermwyr

Gyda'r newidiadau yn dod i rym, mae ffermwyr fel teulu Cornock yn wynebu cyfnod ansicr. Mae'r galw am drafodaeth gyda'r llywodraeth yn cynyddu, gan nad yw ffermwyr yn gobeithio y bydd y newidiadau hyn yn cael eu hystyried yn drylwyr cyn iddynt ddod i rym.

Mae Janet yn gobeithio y gall eu hwyrion barhau gyda'r traddodiad ffermio, ond mae'n ymwybodol o'r heriau sy'n wynebu busnesau fel ei un hi. Mae hi'n gobeithio y bydd y llywodraeth yn gwrando ar eu pryderon a dod i gytundeb cyn iddynt wneud newidiadau sydd â goblygiadau difrifol.

FAQs

Beth yw'r newidiadau i dreth etifeddiant?

Y newidiadau i dreth etifeddiant sy'n dod i rym ym mis Ebrill 2026 yw y bydd eiddo amaethyddol gwerth mwy na £1m yn gorfod talu treth o 20% ar eu gwerth.

Pwy sy'n cael ei effeithio gan y newidiadau?

Mae'r newidiadau yn cael eu hystyried i effeithio ar 'gyfran fechan iawn' o ffermwyr, ond mae llawer o ffermwyr yn credu y bydd y dylanwad yn ehangach.

Beth yw safbwynt NFU Cymru ar y newidiadau?

Mae NFU Cymru yn galw am gyfarfodydd gyda'r llywodraeth i drafod y newidiadau, gan ddweud eu bod yn credu y gallai'r polisi niweidio busnesau teuluol bach.

Pam mae Janet Cornock yn poeni am y dyfodol?

Mae Janet yn pryderu y gallai'r newidiadau yn y dreth etifeddiant effeithio ar ei gallu i drosglwyddo'r fferm i'r genhedlaeth nesaf, gan greu ansicrwydd o ran dyfodol y busnes.

Pa gamau y gellir eu cymryd i drafod y mater?

Mae galwadau am gyfarfodydd gyda'r llywodraeth yn cynyddu, gyda ffermwyr yn gobeithio y bydd eu pryderon yn cael eu clywed cyn i'r newidiadau ddod i rym.

Mae'r newid hwn mewn trethi yn cynnig heriau mawr i ffermwyr fel y teulu Cornock. Bydd yn ddiddorol gweld sut bydd y llywodraeth yn ymateb i'r pryderon a'r galwadau am drafodaeth. Sut y gallwn sicrhau bod ein ffermydd yn parhau i fod yn hyfyw? #TrethEtifeddiant #Ffermio #Cymru